HAUR HEZKUNTZA ETA ZAINTZA

Zaintza kontzeptua azken urteotan gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da hezkuntzaren esparruan, batez ere Haur Hezkuntzan. Zaintza ez da soilik umeen oinarrizko beharrak asetzea (jatea, lo egitea, segurtasuna bermatzea), baizik eta haien garapen emozionala, soziala eta kognitiboa sustatzea ere. Zaintzak harremanaren kalitatearekin du zerikusia: umeak seguru sentitzen direnean, hezteko eta hazteko baldintza egokiak sortzen dira.

Zaintza, Montarik (2006) azpimarratzen duen bezala, ez da helburu bat berez, baizik eta praktika bat, eguneroko ekintzen bidez gauzatzen dena. Adibidez, ume bat agurtzeko modua, jolas bat aurkezteko unea edo ipuin bat kontatzeko estiloa zaintzaren parte dira. Horrek esan nahi du zaintza xehetasun txikietan dagoela, eta hezitzailearen jarrera arduratsua, adeitsua eta gertukoa ezinbestekoa dela.

Haur Hezkuntzan zaintzak eragin handia du umeen garapen integralean. Zaintzaren bidez, haurrak harremanak eraikitzen ikasten dute, konfiantza garatzen dute eta beren emozioak adierazten hasteko espazio segurua aurkitzen dute. Gainera, zaintza egoki batek haurrei segurtasuna eta maitasuna transmititzen die, haien autoestima sendotuz. Hau oso garrantzitsua da, izan ere, umeek helduen arreta eta babesa behar dute haurtzaroan hazkunde egokia izateko.

Montarik zaintzaren inguruan teoria sakona garatu zuen, eta bere esanetan, zaintza harremanaren kalitatean oinarritzen da. Horretarako, hiru zutabe nagusi aipatu zituen: ardura, errespetua eta askatasuna. 

Ardurak esan nahi du umea behar dugula konturatzea eta haien premiei adi egotea. Zaintza ez da soilik umeen behar fisikoei erantzutea, baizik eta beren ahuleziak eta emozioak kontuan hartzea. Irakasle edo hezitzaile batek ardura du une egokian eta modu egokian laguntza eskaintzeko. Haur Hezkuntza, beraz, zaintza-praktiken komunitate bat bihurtzen da, non ume bakoitza zaindua eta entzuna sentitzen den.

Horrez gain, ardura hartzeak helduaren enpatia eskatzen du. Irakasleek haur bakoitzaren egoera pertsonala ulertzeko gaitasuna garatu behar dute, haien erritmo eta beharrak errespetatuz. Hau ez da soilik hezkuntzan gertatzen den zerbait, gizarte osorako balio duen kontzeptua ere bada.

Zaintza errespetuzkoa izan behar da, umea behartu gabe eta haren autonomia errespetatuz. Hezitzailearen papera ez da kontrolatzea edo norabide jakin batera bultzatzea, baizik eta baldintzak sortzea umeak bere kabuz garatzeko. Hau oso garrantzitsua da, umeak ikasten baitu bere espazioa eta beharrak errespetatzen dituzten inguruneetan seguru sentitzen.

Errespetua praktikatzeko, helduek umeen iritziak entzun eta kontuan hartu behar dituzte. Haur Hezkuntzan, haurrei aukera eman behar zaie beren ideiak adierazteko, jolasetan parte hartzeko eta erabaki txikiak hartzeko. Honek autonomia garatzen laguntzen die eta beren buruarengan konfiantza handitzen du.

Montarik zaintza doako oparia dela dio. Hau da, hezitzaileak denbora, energia eta arreta eskaintzen ditu umea zaintzeko. Zaintza ez da trukean ezer eskatzen duen ekintza, baizik eta umearekiko dedikazio etikoa da. Umeentzat, zaintza honen bidez esperientzia positiboak bizi dituzte, eta esperientzia horiek hazkunde osasuntsuaren oinarriak dira.

Askatasunak umeen hazkuntzan duen garrantzia ezin da gutxietsi. Askatasuna ez da diziplina falta, baizik eta haurrei espazio seguru bat eskaintzea, non libreki adierazi eta esperimentatu dezaketen. Honek haien sormena pizten du eta mundua ulertzeko prozesua errazten du.

Zaintza praktikan jartzea ez da beti erraza, baina funtsezkoa da. Eguneroko ekintza txikietan agertzen da zaintza, adibidez: umeei agurra emateko moduan, umeen emozioak entzutea eta ulertzea eta abar.

Horrelako keinu txikiek umeei erakusten diete zainduak eta errespetatuak daudela. Harreman hauen bidez, haurrek konfiantza eraikitzen dute hezitzaileekin eta, ondorioz, etorkizuneko harremanetarako oinarriak jartzen dituzte. Zaintza egunerokoan barneratuta dagoenean, umeak seguruago, alaiago eta prestatuago sentitzen dira munduari aurre egiteko.

Zaintza ez da bakarrik praktiketan lantzen den zerbait, hezitzaileek jarrera eta ikuspegi egokiak garatu behar dituzte. Umeekin harreman egokia izatea ez da automatikoki gertatzen: ardura, errespetua eta askatasuna kontzienteki landu behar dira. Gainera, zaintza ez da bakarrik haurtzarora mugatzen, bizitza osoko beharra da. Pertsona guztiek zainduak izateko beharra dute, eta hori ulertzea funtsezkoa da gizarte osasuntsuago bat eraikitzeko. Ikasle gisa, zaintzaren teoriak gure jarrera profesionala eta pertsonala aberasten laguntzen du.

Montariren teoriak aukera ematen digu zaintza ulertzeko modu berri eta sakon batetik. Zaintza ez da bakarrik zerbait praktikoa, baizik eta etikoa ere bada. Umeak zaintzea opari bat da eta hezitzaile gisa dugun ardura da zaintza modu egokian praktikan jartzea.

Beraz, unibertsitatean zaintzari buruz hausnartzen dugunean, ez dugu bakarrik ikusten zer egin behar den, baizik eta nola egin. Haur Hezkuntzako profesionalek zaintza kalitatez eskaintzen dutenean, umeen garapen osoa bultzatzen dute eta horrekin batera, gizarte hobe bat eraikitzen laguntzen dute.

Zaintza txikitasunean hasten da, baina bere ondorioak betikoak izan daitezke. Gure eguneroko keinuek eta jarrerek eragina dute, eta zaintza zaintzen dugunean, etorkizuneko belaunaldiak ere zainduago eta zoriontsuago izango dira.

ERREFERENTZIAK:

UPV/EHU. Haur Hezkuntza eta zaintza [PDF Artxiboa]. https://egela.ehu.eus/pluginfile.php/10674898/mod_resource/content/1/Haur%20Hezkuntza%20eta%20Zaintza.pdf

IRAKASLEAREN ELKARRIZKETA

Irakaslearen funtzioa izeneko ikasgaiaren eguneetako batean, irakasleak praktika lan bat proposatu zigun, haurren hezkuntzako irakasle bati elkarrizketa bat egitea osatuz. Helburua bere esperientzia, irakaskuntza metodoak eta hezkuntza sisteman duen funtzioa gehiago ezagutzea zen. Lan honek, irakaslearen funtzioan sakontzeko aukera izan ez ezik, taldeka lan egiteko aukera ere ematen zigun, talde-lana sustatuz.

Lanaren helburua K1 moduluaren ikaskideekin taldeak osatzea zen, eta talde bakoitzaren barruan, haurren hezkuntzako irakasle bati galdetegi bat prestatzea. Galderei haurren hezkuntzari buruzko gaietan oinarritu beharko genituzkeen, hala nola, erabiltzen diren metodologiak, haurrekin dugun harremana, eguneroko lanaren erronkak, familien harremana, eta beste gai garrantzitsu batzuk. Irakasleak esan zigun galderak 15 eta 25 bitarteko kopuruan izan behar zirela, eta elkarrizketa 30-40 minutuko iraupena izan behar zuela. Horrela, talde bakoitzeko kide bakoitzak zenbait galdera egin beharko zituen, irakaslearekin elkarrizketa fluido eta aberasgarria izan ahal izateko.

Lan honen interesgarria zen aldea zen ez zela soilik galdera eta erantzun batzuk egitea, baizik eta elkarrizketa dinamiko bat sortzea, irakasleak bere esperientzia eta iritzia partekatzeko aukera izan zezala. Horrek esan nahi zuen galderak irekita egon behar zirela, hau da, irakasleak bere erantzunetan sakondu ahal izateko eta elkarrizketa luze eta xehetuagoa sortzeko moduan formulatuta egon behar zirela. Horrek, aldi berean, guk, ikasleok, irakaslearen rola hezkuntzan hausnartzeko aukera ematen zigun, beste irakasle batzuen esperientzietatik ikasteko eta haren funtzioaren konplexutasunak hobeto ulertzeko.

Taldeko kide guztiek galderak prestatu genituenean, klasean elkartu ginen haiek partekatzeko eta koherente modu batean antolatzeko. Helburua zen galderak elkar osatzea, errepikapenik ez egotea eta haurren hezkuntzaren alderdi garrantzitsuenak estaltzea. Bileran zehar, galderak egokitzeko eta elkarrizketa fluido eta koherenteagoa izan zedin egokitu genituen, elkarrizketa egiteko denbora mugatua errespetatuz. Taula bat sortu behar izan genuen, eta bertan azpimarratu nahi genituen gai garrantzitsuenak sailkatu genituen, eta irakaslearekin izan genuen elkarrizketan zenbat aldiz agertzen ziren zehaztu genuen.

Hurrengo pausoa haurren hezkuntzako irakasle bat bilatzea izan zen, elkarrizketan parte hartzeko prest zegoena. Lanaren erronka nagusietako bat izan zen, izan ere, audio bidezko elkarrizketa bat egiteko prest zeuden irakasleekin harremanetan jarri behar izan genuen. Zortez, guk ikasleok hainbat irakasle aurkitu genituen gure esperientzia partekatzeko prest. Elkarrizketa audioz grabatzea erabaki zen. Grabazioak, halaber, irakaslearen erantzunak arretaz entzutea ahalbidetzen zigun, eta hori lagungarria izan zen ondorengo analisia egiteko.

Elkarrizketak egin ondoren, hurrengo pausoa izan zen elkarrizketa bideo bat prestatzea, bertan irakaslea aurkezten genuen eta egindako galderak egiten. Lehen esan dudan bezala, irakasleak eskatutako bideoak 30-40 minutuko iraupena izan behar zuen, eta elkarrizketa informatiboa izan behar zuen, irakaslearen erantzunek hezkuntza sistema egungo testuinguruan irakaslearen funtzioa hobeto ulertzen lagundu zezaten.

Azkenik, lanaren aurkezpena iritsi zen. Talde bakoitzak bere elkarrizketa aurkeztu behar zuen klasean, eta aurkezpen horretan hurrengo taldeak elkarrizketa egin genuenari buruzko galderak egiteko aukera izango zuen. Honek lan gehiago aberasten zuen, izan ere, besteen esperientzietatik ikasteko eta haurren hezkuntzako irakaskuntzaren ikuspegi desberdinak aztertzeko aukera ematen zigun. Irakaslea ere parte hartzen zuen aktiboki aurkezpenetan, elkarrizketa bakoitzaren inguruan galdera batzuk eginez.

Lan honek aukera ezin hobea eman zigun ikastaroan lortutako ezagutzak modu praktikoan aplikatzeko, aldi berean ikerketa, komunikazio eta talde-lana egiteko gaitasunak garatzen genituen bitartean. Gainera, irakasle bati egindako elkarrizketa honek hezkuntza infantilaren irakaslearen funtzioari buruzko ikuspegi zuzena eta pertsonala eskuratzeko aukera eman zigun, eta hori oso aberasgarria izan zen gaia hobeto ulertzeko. Beste taldeekin elkarrizketak partekatzeak ere aukera eman zigun esperientzia eta ikuspegi desberdinak ikasteko, eta horrek ikaskuntza sakonago eta kolaboratiboagoa ekarri zuen.

Ondorioz, irakasleak proposatutako lanak esperientzia oso aberasgarria izan zen, izan ere, ez zuen soilik irakaslearen funtzioaren teoria haur hezkuntzarenh alorrean sakontzen lagundu, baizik eta ezagutza praktikan aplikatzeko aukera ere eman zigun irakasleekin egindako elkarrizketen bidez. Jarduera honek irakasleen eguneroko lanaren ikuspegi osoagoa eta hurbilagoa eskaini zigun, haien irakaskuntza metodoak, gelako erronkei aurre egiteko erabiltzen dituzten estrategiak eta haurren eta familien arteko harremanak ezagutzeko aukera emanez. Horrez gain, talde-lana funtsezkoa izan zen, ez bakarrik gure ikaskideekin lankidetzan aritzeko aukera ematen zigulako, baizik eta ikuspegiak partekatzeko, ideiak trukatzeko eta beste talde batzuen ikuspuntuak ikasteko. Galderak prestatzeko, elkarrizketak egiteko eta emaitzak aurkezteko dinamikak komunikazio eta talde-laneko gaitasun garrantzitsuak garatzen lagundu zigun. Hori guztia, irakaslearen lanaren garrantziaz hausnartzeko aukera izan genuen eta horrek ikaskuntza askoz ere baliagarriagoa eta gure etorkizuneko hezkuntza arloko lan profesionalean aplikagarriagoa izateko lagundu zuen.

ASTE PEDAGOGIKOA

Unibertsitatean egiten ditugun jarduerek eta hitzaldiak beti uzten dute zerbait gogoan, eta honek ez da salbuespena izan. Urriko hirugarren astean egindako aste pedagogikoak gure ikasketetan sakontzen lagundu zuen, batez ere, haur hezkuntzan eta horren inguruko gaietan. Urriaren 14an, liburutegiko aurkezpenaren ostean, Montse eta Rocio izeneko bi pertsonak emandako hitzaldiak arreta handia erakarri zuen. Hitzaldi honek, batez ere, haurrei laguntzeko irakasleen funtzioari buruzko ikuspegi zabala eman zigun, baita haurren tratu txarrak eta horien ondorioak ulertzeko garrantziaz ere.

Montsek, hitzaldiaren hasieran, ACEa (Atentzio Zailak Dituzten Haurak) aztertu zuen, hau da, irakasleen eginkizuna haurrei laguntzea egoera zail batean daudenean. Haur batzuek tratu txarrak jasan izan dituzte, eta hori askotan ez da ikusten, baina haurren barnean arrasto sakonak uzten ditu. Hitzaldiaren lehen zatian, tratu txarren hainbat mota azaldu zituen: abusua, abandonua, eta familiaren disfuntzionalitatea. Gure gizartean, gaia tabu bat izan ohi da, eta askotan ez da behar adina garrantzia ematen egoera hauei. Hala ere, Montsek garrantzi handia eman zien gai horiei, eta hala azaldu zuen nola haurren arretaz eta ondo tratatuz egoera horiek saihestu eta konpondu daitezkeen.

Rocio, hitzaldiaren protagonista, bere bizipenak partekatu zituen, eta bere istorioak gure ikuspegia aldatu zuen. Rocio adingabea zenean, harrera-zentro batean bizi zen, eta ikastetxe-aldaketa asko bizi izan zituen. Haurtzaroan, egoera horrek asko markatu zuen, eta Rocio bizitza gogor batean egon zen, beti beste ikasleekin alderatuta. Zentroan bizitzeak, bere ustez, isolatuta sentitzea ekarri zuen, eta ikastetxeetan, ez zuen inoiz gurasoen babesik edo familiaren egonkortasunik. Rocioren kasuak irakasleen rolaren garrantzia nabarmendu zuen: haur horiek arreta berezia behar dute, eta, hala ere, askotan, irakasleek ez dute haurren egoera hori kontuan hartzen. Rocio hitz egin zuen eskolako arazoei buruz, eta garrantzitsua da irakasleek, ikasleen familia egoerak ezagututa, eskolako dinamika eta tratamendua egokitu behar dutela.

Hitzaldiaren ondoren, argi gelditu zen gizartean ez dagoela haur horiek jasaten dituzten egoera zailei behar bezala erantzuteko mekanismo egokirik. Rocioren hitzak, bere bizipenak, adibidez, eskolako irakasleek haurren egoera horiei buruzko kontzientzia gehiago izatea beharrezkoa dela erakutsi zigun. Haur horiek, askotan, ez dute hitz egiteko aukera, eta beldurra sentitzen dute, baina irakasleek jakin behar dute zein egoeratan dauden eta horien araberako hurbilpen egokia egin behar dute. Rocioren istorioak, beraz, garrantzi handia eman zion irakasleen rolaren ondoan, haurren zaintza eta egoera psikologikoa lehenesten dituzten irakasleen prestakuntzaren beharraz.

Hitzaldiaren amaieran, ama zen irakasle bat etorri zen, eta irakasleen eta gurasoen arteko harremanak aztertu zituen. Gizarte-hezkuntzan eta atxikimenduaren garrantzian sakondu zuen, eta haurrek beren ingurune sozialarekin lotura osasuntsu bat izan behar dutela azpimarratu zuen. Atxikimendu-lotura horiek garrantzitsuak dira, haurrak garatzeko eta bere nortasuna eraikitzeko. Horrek guztiak harreman osasuntsuak sortzen laguntzen du, eta haurrak ez dira tratatuak izango beste pertsona batzuekiko moduan. Irakasleek eta gurasoek elkarlanean egin behar dute lan, eta bakoitzak bere eginkizuna bete behar du, haurraren beharrei erantzuteko.

Rocio eta Montse hitzaldian parte hartu ondoren, gure ikuspegia asko zabaldu zen, eta ikusi genuen zenbaterainokoa den irakasleek eta gurasoek duten rola haur bakoitzaren hezkuntza eta ongizatean. Haurren tratu txarrak, familia-egonkortasuna eta ikastetxeetako prestakuntza funtsezkoak dira. Rocioren eta Montseren bizipenek argi erakutsi digute gizartean haurren egoera zailak eta horien tratamendua hobetzeko premia handia dagoela. Irakasleek eta gurasoek eginkizun handia dute haur horiek ondo tratatzen eta laguntzen, eta hori guztia, azkenean, haur horien ongizatean eta hezkuntzan eragiten du.

Amaitzeko, ikasitakoa bizitza profesionalean aplikatzeko aukera izan nahi dugu. Haurren beharrei erantzuteko, ikasleek eta irakasleek elkarlanean jardun behar dute, haurren egoera eta beharrak ondo ezagutuz eta horien arabera eskolako eta etxeko dinamika egokituz. Hori da benetan garrantzitsua: haurren ongizatea lehenestea eta horretarako, elkarrekin lan egitea.

ERREFERENTZIAK:

Editorial Luis Bonilla. (2020, enero 20). Competencia pedagógica-digital del docente [Argazkia].Berreskuartua  https://cursosmultimedia.es/tutoresformacion/competencia-pedagogica-digital-del-docente/

  

HARRERA GARAIA

Aktibitatean parte hartzean, Naiara Ormazabalen Pickler Metodoari buruzko hitzaldia entzuteak pentsamendu sakonak ekarri zizkigun, haurren egokitzapen prozesuaren inguruan. Haur txikiek ingurune berri batera, eskolara, egokitzeko behar duten denbora eta erritmoa errespetatzea funtsezkoa dela azpimarratzeak gure ikuspegia aldatu zuen. Prozesu horrek ez du soilik haurra kontuan hartu behar, baizik eta irakasleak eta familiak ere beharrezkoak dira, guztiek parte hartu behar dute, eta horrek ondo funtzionatzeko aukera ematen du. Haur txikien egokitzapen prozesuak behar duen denbora eta errespetua beharrezkoa da, eta guztiok gure erritmoa behar dugu ingurune berri bat jasotzeko. Horrela, gurasoen, irakasleen eta haurren arteko lankidetza eta komunikazioa ezinbestekoak dira.

Metodo Pickler, mundu osoan eragin handia duen metodoa, behaketan eta haurren denbora errespetatzean oinarritzen da. Metodoak ez du haurren egokitzapena indarrean ezarri nahi, baizik eta haurrak ingurune berrira moldatzeko behar duten denbora eta espazioa onartzen ditu. Askotan uste da egokitzapen prozesua haurrei soilik dagokiela, baina egia da, familia eta irakasleek ere parte hartu behar dutela. Horrela, gurasoek eta irakasleek elkarrekin komunikatuz, haurra hobeto ulertu eta behar dituzten laguntza guztiak ematen dituzte. Naiarak azaldu zuen nola komunikazio honek haurren egokitzapen azkarragoa eta erosoagoa egitea ahalbidetzen duen, eta nola gurasoen segurtasunak eragina duen horretan.

Naiara Ormazabalek azpimarratu zuen “egokitzapen-aldia” hitza ez erabiltzea gomendagarria dela, izan ere, hori haurren egokitzapen prozesuari bakarrik erreferentzia egiten dion terminoa da. Haren iritziz, "familiarizazio-aldi" deitu beharko litzateke, hau da, haurrak, familiak eta irakasleek elkar ezagutzeko eta konfiantza eraikitzeko denbora hartzeko prozesua. Horrela, elkarrekin komunikatuz, haurrek eta gurasoek elkar ezagutzea ahalbidetuko da, eta haurrak eskolara egokitzeko behar duten segurtasuna lortuko dute. Familiek eta irakasleek haurren egoera emozionala eta eguneroko ohiturak elkarrekin partekatuz, egokitzapen prozesuari buruzko informazio egokia eta beharrezkoa eskuratu ahal izango dute.

Beste kontzeptu garrantzitsu bat da familiaren rola prozesu honetan. Gurasoak, berez, beren seme-alabak munduko pertsonarik garrantzitsuenak direla uste dute, eta, horregatik, eskolako irakasleekin konfiantza eraikitzea beharrezkoa da. Irakasleek jakin behar dute haur bakoitzaren ohiturak eta sentimenduak, haurraren beharrak hobeto ulertu ahal izateko. Horrela, irakasleek gurasoei laguntza eskaintzen diete, eta, aldi berean, gurasoek lasaitasun handiagoa sentitzen dute, jakinik seme-alabak zainduak eta zoriontsuak direla. Haurren egokitzapen prozesuari buruzko informazioa jasotzeak gurasoek eskolako eguneroko bizitzan lasaitasuna eta segurtasuna sentiarazten die, eta horrek haurren egokitzapenaren arrakasta ziurtatzen du.

Pickler metodoaren bereizgarri nagusietako bat da haurrekin hasieran ez jolastea. Haurrek, eskolara egokitzeko, beste haurrekin sozializatzen eta jolasten ikasi behar dute, eta irakasleen ardura da behatzea, haurra nola moldatzen den ikustea. Metodoak irakasleak eta gurasoak batzen dituen harremanaren garrantzia ere azpimarratzen du. Irakasleek gurasoei jarraibide argiak eman behar dizkiete, gurasoek haurraren egoera emozionala eta eguneroko ohiturak partekatu ditzaten. Horrek guztiak haurren egokitzapen prozesua hobetzen laguntzen du, eta, aldi berean, gurasoen eta irakasleen artean konfiantza handitzen du.

Naiarak, metafora batean, gurasoak itsasargi bezala deskribatu zituen, eta haurrak, berriz, itsasontzi. Itsasargiak itsasontzia gidatu behar du, eta haurrak eskolara iristeko laguntza behar du. Horrela, haurra babestuta eta seguru sentituko da. Metodo Picklerrek eskolara egokitzapen prozesua pertsonalizatzea ahalbidetzen du, haurren beharrak kontuan hartuta, eta horrek segurtasuna eta konfiantza ematen du. Haur bakoitzaren beharrei erantzuteko egokitzapen prozesu pertsonalizatuak eraginkorrak eta arrakastatsuak izango dira.

Nire ustez, Metodo Picklerrek haur txikien ongizatean eragin handia izan dezake. Haurrek, gurasoek eta irakasleek elkarrekin lan eginez, egokitzapen prozesu eroso eta seguru bat biziko dute. Gurasoek informazio hori eskuratzen dutenean, beren seme-alaben ongizatearen inguruan, lasaiago sentituko dira, eta hori, zalantzarik gabe, haurra egokitzeko prozesu azkarragoa eta erosoagoa izatea ahalbidetuko du. Irakasleek gurasoei jarraibide argiak ematen dizkieten bitartean, familiek haurren egokitzapen prozesua hobeto ulertu eta lagundu ahal izango dute.

Amaitzeko, uste dut Metodo Pickler tresna egokia dela haurrek eskolara egokitzeko prozesua hobetzeko. Haur bakoitzaren beharrei erantzuteko egokitzapen prozesu pertsonalizatuak gurasoei lasaitasuna emango die, eta haurrek eskolan seguru eta zoriontsu sentituko dira. Hori guztia lortzeko, komunikazioa eta lankidetza ezinbestekoak dira, eta horrek, segur aski, haur guztientzat egokitzapen prozesu arrakastatsuagoa ekarriko du.

ERREFERENTZIAK:

Ormazabal, N. Harrera garaia irratsaioa. https://drive.google.com/file/d/1TZKC1fyi1-vD5-95vupaQnQ9wGqOz2UX/view?usp=drive_link

Egile ezezaguna. (2021, febrero 24). Método Pikler: Los beneficios de la libertad de movimiento para tu bebé [Argazkia]. Berreskuratua https://www.moraigthestore.com/blog/metodo-pikler-los-beneficios-de-la-libertad-de-movimiento-para-tu-bebe/

EMOZIOAK

EMOZIOAK, SENTIMENDUAK ETA NORTASUN PERTSONALA ETA PROFESIONALA

Christopher Dayren artikuluak, "Emozioak, sentimenduak eta identitate pertsonal eta profesionala" izenekoak, Pasión por enseñar obran sartua, hezkuntza-dinamika ulertzeko funtsezko gai bati heltzen dio, emozioek irakasleen identitatean eta haien praktika profesionalean duten eraginari. Irakaskuntzaren testuinguruan, emozioak ez dira soilik esperientziaren isla, baizik eta funtsezko osagai bat dira, hezkuntza-prozesuaren zati integrala. Dayk argudiatzen du irakaskuntza jarduera guztiz emozionala dela, eta irakasleek eduki akademikoa transmititzeaz gain, ikasleekiko, lankideekiko eta, oro har, hezkuntza-ingurunearekiko etengabeko interakzio emozionalean parte hartzen dutela. Interakzio emozional hori positiboa zein negatiboa izan daiteke, eta eragin nabarmena du irakaslearen identitatean, haren ongizatean eta jardun profesionalean eraginez.

Irakaskuntza ez da ezagutzak transmititzera edo zeregin pedagogikoak gauzatzera mugatzen; lotura afektiboak ere sortzen ditu, eta lotura horiek eragin zuzena dute irakasleek beren burua hautemateko moduan eta beren lanbidean nola sentitzen diren jakiteko moduan. Emozio positiboak, hala nola ikasleen aurrerapena ikustean norberaren gogobetetzea, lortutako lorpenekiko harrotasuna eta irakaskuntzarako grina, funtsezkoak dira irakaslearen motibaziorako eta konpromisorako. Hala ere, emozio negatiboek ere, hala nola estresak, frustrazioak edo akidurak, zeregin garrantzitsua dute, irakasleek etengabe egiten baitiete aurre zalantzazko edo segurtasunik gabeko sentimenduak eragin ditzaketen erronkei.

Testuan gehien nabarmentzen den puntuetako bat irakaslearen nortasun pertsonalaren eta profesionalaren arteko erlazioa da. Dayk dio ezin dela pertsona eta profesionala bereizi. Irakasle baten nortasuna bere esperientzien, emozioen eta hezkuntza-esparruko harremanen bidez eraikitzen da. Horrela, bere nortasun profesionala bere bizitza pertsonal eta emozionalarekin estuki lotuta dago. Lotura hori funtsezkoa da ulertzeko irakasleek nola egiten dieten aurre eguneroko zailtasunei eta nola eragiten dieten emozioek beren hezkuntza-jardunari. Ildo horretan, irakasleek ezagutza emateaz gain, beren emozioak eta ikasleenak kudeatzeaz ere arduratzen dira, inplikatutako guztien behar afektibo eta emozionalak aintzat hartzen dituen ikaskuntza-giroa sortuz.

Artikuluak, halaber, hezkuntza-testuinguruak irakasleen ongizate emozionalean duen garrantzia nabarmentzen du. Hezkuntza-politikak, lan-karga, gurasoen itxaropenak eta emaitzak lortzeko presioa irakaslearen egonkortasun emozionalari eragin diezaioketen faktoreak dira. Askotan, faktore horiek higadura emozionala eragiten dute, eta irakasleak gainpasatuta edo motibaziorik gabe sentitzera eraman ditzake. Ildo horretan, Dayk azpimarratzen du hezkuntza-erakundeek irakasleen garapen emozionala babestuko duen ingurune bat eskaini behar dutela, eta baliabideak eta espazioak eskaini behar dituztela, haien praktikari buruz hausnartzeko eta une zailetan laguntza jasotzeko. Irakaslearen ongizate emozionala balioetsiko duen, haren autonomia errespetatuko duen eta lankidetza-lana sustatuko duen lan-giroa funtsezkoa da irakasleek beren lana eraginkortasunez egin ahal izateko eta irakasteko grina mantentzeko.

Bere hausnarketan, Dayk azpimarratzen du irakasleen nortasun profesionala ez dela estatikoa, baizik eta denboran zehar eraikitzen dela, eguneroko lanean bizi dituzten esperientzia emozionalekin etengabe elkarreraginez. Irakasleen identitateak lan-testuinguruaren eta irakasleak ikasgelan sortzen diren erronka emozional eta akademikoei aurre egiteko moduaren eragina du. Identitate pertsonal eta profesionalaren eraikuntza horrek berekin dakar norberaren emozioei eta praktika pedagogikoari buruzko etengabeko egokitzapena eta gogoeta. Prozesu horretan, emozioak gida bat dira irakasleek beren jarduna hobeto uler dezaten eta, beraz, irakasteko modua hobe dezaten.

Dayren lanak irakaskuntzan emozioak aitortzeak duen garrantziaz hausnartzera gonbidatzen gaitu, ez bakarrik modu isolatuan gertatzen den fenomeno gisa, baizik eta hezkuntza-prozesuaren berezko zati gisa. Irakasleak ez dira edukian bakarrik adituak, egunerokoan sortzen diren emozioak kudeatzen eta bideratzen ere adituak dira. Gogoeta horrek, halaber, unibertsitateek eta hezkuntza-erakundeek etorkizuneko maisu-maistrak nola prestatzen dituzten zalantzan jartzera garamatza; izan ere, teknika pedagogikoak irakasteaz gain, beren emozioak ulertzen eta maneiatzen ere lagundu behar zaie. Irakasleen prestakuntzak ikuspegi integral bat izan behar du, garapen profesionala eta emozionala kontuan hartuko dituena, biak sakonki lotuta baitaude.

Beraz, funtsezkoa da etorkizuneko hezitzaileak osatzen dituzten hezkuntza-politikek eta erakundeek emozioek irakaskuntzan duten garrantzia aitortzea. Irakasleen ongizate emozionala sustatuko duen eta haien garapen pertsonal zein profesionala lagunduko duen giroa eskaintzea funtsezkoa da kalitatezko hezkuntza bermatzeko. Horrek irakasleei mesede egiteaz gain, eragin zuzena du ikasleengan. Izan ere, ikasleek ikasteko ingurune baten onura jasotzen dute, non irakasleak emozionalki orekatuta eta motibatuta dauden.

Nire ustez, Christopher Dayk planteatzen dituen ideiak ezinbestekoak dira irakaskuntza ulertzeko modu berriak eraikitzeko. Hezkuntza ez da soilik ezagutzen transmisioa; emozioek eta irakasleen nortasun pertsonal eta profesionalak funtsezko zeregina dute prozesu honetan. Nire ustez, irakasleen emozioak baloratzea eta haien ongizatea sustatzea lehentasuna izan beharko litzateke, ez bakarrik lan-esparruan, baita hezkuntza-erakunde guztietan ere. Horregatik, uste dut hezkuntza-politikek eta erakundeek baliabide gehiago bideratu beharko lituzketela irakasleei emozionalki indartzen eta laguntza-inguruneetan lan egiten laguntzeko. Azkenean, irakasleen ongizateak eragin zuzena du ikasleen bizitzan, eta hezkuntza bere osotasunean hobetzen du.

ERREFERENTZIAK:

Day, C. (2006). Emociones, sentimientos e identidad personal y profesional. En C. Day, Pasión por enseñar (pp. 59-76). Madrid: Narcea.

UNIR, La Universidad en Internet. (2012, 19 julio). Claves del rol de profesor, Christopher Day - UNIR [Vídeo]. https://www.youtube.com/watch?v=QxBn9Edi-NI

Pozo, J. C. (2024, abril 23). Todas las emociones de Del revés 2: cuáles son y cómo las han dibujado en Pixar [Argazkia]. Berreskuratua https://www.hobbyconsolas.com/listas/todas-emociones-reves-2-cuales-son-como-han-dibujado-pixar-1380932

 

IMAGINE ELEPHANTS (jolasa)

JOLASA

Erreportaje honetan argi geratzen da jolasa eta dibertimendua ezin direla nahastu, berdinak ez direlako. Jolasa norbanakoak bere helburu propioa aurkitzeko egiten duen jarduera da, bere baitan atsegina izatean oinarritzen dena. Hau da, jolasak ez du beti kanpoko saririk edo pizgarririk behar; jarduera bera da xedea. Aldiz, dibertimendua kanpotik barrura egiten den zerbait da; honek esan nahi du entretenimendu modura kanpo-eragile batek sustatutako ekintza dela, eta ez beti haurraren barne-motibazioaren fruitu.

Haurrek jolasten duten momentuetan, errespetua ezinbestekoa da. Haurren jolasa beraien espazioa da, eta hori urratzen bada edo errespetua falta bada, arazo handiak sor daitezke. Azken batean, umeek jolastean duten helburu nagusia ondo pasatzea da, haien burua askatasunez adieraztea. Nire ustez, errespetua izatea ezinbestekoa da eta horrek, etxean irakasten den zerbait izanik, ikaskuntza prozesu osoan lagundu behar du. Familia ingurunean emandako balio hauek haurrek jolasetan erakutsiko dituzte, eta horrela, besteekin modu egokian harremantzen ikasiko dute.

Bestalde, haurrek askatasuna izan behar dute jolasteko uneetan, izan ere, horrek beraien gaitasun eta trebetasun nagusiak garatzeko aukera ematen die. Askotan, gurasoek haurren jolasetan parte hartu nahi izaten dute, baina horrek haurraren autonomia mugatu dezake. Egia da gurasoak adi egon behar direla zerbait gertatzen bada laguntzeko, baina kontuan izan behar dute askatasun hori funtsezkoa dela haurrek gauza berriak ikasteko eta egoera desberdinak esperimentatzeko. Jolas librearen bidez haurrek beren sormena, irudimena eta arazoen konponbidea garatzen dituzte, modu naturalean eta autonomian oinarrituta.

Jolasa aktibitate oso garrantzitsua da haur baten sormenarako. Adibidez, haurrek irakasleak direla imajinatzen dutenean, haien buruan espazio berri bat sortzen dute. Kasu honetan, eskola irudikatzen dute eta irakaslearen papera egiten saiatzen dira. Horrela, jolasak beraien sormena pizten du eta esperientzia berriak bizitzen laguntzen die. Gaur egun, parkeak toki ezin hobeak dira haurrek beren irudimena askatasunez erabiltzeko. Parke batzuetan sukaldeak, egurrezko etxolak edo bestelako jolas-elementuak aurkitzen dituzte, eta horiek haurrak sukaldari, arkitekto edo abenturazale gisa irudikatzen laguntzen dituzte. Baina baita espazio hutsak ere zuhaitzak, belardiak, eta abar oso aproposak dira, haurrek korrika egin, eskalatu edo haien kabuz jolas berriak asmatu ahal izateko.

Antzinean, haurrak denbora asko ematen zuten jolasean. Eguna eskolan eta eskolatik kanpo jolasen bidez igarotzen zuten. Gaur egun, berriz, egoera guztiz aldatu da. Umeek denbora gutxiago dute jolasteko, etxerako lanek eta eskolaz kanpoko ekintzek betetzen baitiete egunerokoa. Egia da ekintza horiek onuragarriak izan daitezkeela, baina kontuan hartu behar da jolasak duen garrantzia haurren garapenean. Eskola batzuetan jolasa sustatzen da eta haurrei denbora ematen zaie modu librean aritzeko, baina beste batzuetan, jarduera egituratuak lehenesten dira, eta horrek haurrei askatasuna kentzen die.

Teknologiaren garapenak ere eragin handia izan du jolas ohituretan. Iraganean, haurrek eskuekin jolasten zuten, ezkutaketetan, dantzan edo botilen txapekin. Gaur egun, teknologia modernoek jolas tradizional asko ordezkatu dituzte. Play Station, mugikorrak eta beste bideo-joko batzuk oso arruntak dira haurrek denbora pasatzeko. Kalean ikusten dugu haur asko banku batean eserita, mugikorretan jolasten, eta elkarren arteko harremana oso mugatua izaten da. Honek ondorio negatiboak izan ditzake, hala nola ikusmen-arazoak, jokoekiko mendekotasuna, sozializatzeko zailtasunak eta eskolako errendimendu baxua.

Dena den, bideo-jokoek ere badituzte alde positiboak. Zenbait ikastetxetan, joko digitalak irakaskuntzarako tresna modura erabiltzen dituzte. Nire kasuan, irakasle batek bideo-jokoen bidez euskarazko aditzak ikasteko aukera eman zigun. Beste irakasle batek, berriz, ordenagailuko idazketan trebatzen gintuen. Kasu horietan, jokoak baliagarriak dira, baina muga bat ezarri behar zaie, abusua saihesteko.

Azken batean, jolasa ezinbestekoa da haurren garapenean. Askatasuna, irudimena eta sormena sustatzen ditu, eta hori ezin da teknologia modernoen eraginpean galtzen utzi. Gurasoek eta irakasleek oreka bilatu behar dute, haurrek jolasa modu osasuntsuan eta errespetuz bizi dezaten. Modu horretan, haurrek bizipen positiboak izango dituzte, eta horiek beraien garapen pertsonalean lagunduko diete.

ERREFERENTZIAK:

Samthing Visual. (2015, 20 julio). Reportaje lineal «Imagine Elephants» [Vídeo]. https://www.youtube.com/watch?v=-Y_lQNJPE6s

Cruces, E., Maguna, J., & Hardie, S. J. (2019). Imagine Elephants: Documental sobre el juego y la infancia [Argazkia]. Berreskuratua https://www.amarauna.euskadi.eus/es/recurso/imagine-elephants-un-documental-sobre-el-juego-y/09f183e7-ab75-49f2-977b-ac317743c7cb